Imiona słowiańskie i ich znaczenie

Imiona słowiańskie, w czasach przedchrześcijańskich, miały większe znaczenie niż dzisiaj. Przywiązywano do nich większą uwagę i bardziej oddawały one cechy osobowe każdej osoby. Nowo narodzonym dzieciom nadawano imiona tymczasowe, które miały chronić dziecko do czasu postrzyżyn. Były to takie imiona jak na przykład Niemoj lub Nielub, Niedobra lub Licha – zazwyczaj imiona te miały wydźwięk negatywny, gdyż miały na celu oszukanie złych mocy. Do dzisiaj podobny wymiar ma polskie powiedzenie: „Złego licho nie weźmie” i tak samo myślano kiedyś. Mówiono, że dzieci są brzydkie i złe, aby uchronić je przed złymi zmorami i strzygami, przed chorobami i nieszczęściem. Do dziś w niektórych regionach Polski nie wolno mówić, że nowo narodzone dziecko jest ładne, żeby nie zapeszyć. W trakcie postrzyżyn - w przypadku chłopców lub zaplecin (in. Wiankowiny) – w przypadku dziewcząt, które najczęściej miały miejsce około 7. roku życia, nadawano dziecku prawdziwe imię.

Zapleciny i postrzyżyny

Gdy dziewczynka stawała się kobietą – czyli między 7. a 12. rokiem życia, przechodziła obrzęd zaplecin. Była to wielka uroczystość, podczas której cała lokalna społeczność spotykała się przy ognisku by wspólnie świętować. Dziewczynki ubierały białe szaty, które miały symbolizować niewinność i czystość, a starsze kobiety – najczęściej była to matka – zaplatały dziewczynce symboliczny warkocz. Na głowę pleciono wianek z ziół i kwiatów. Zioła wplecione w wianek miały określone moce – miały zapewnić dziewczynce zdrowie i urodę. Od czasu zaplecin dziewczynka przestawała być dzieckiem, a stawała się kobietą i od tej pory pomagała matce, ucząc się od niej i wspierając ją w domowych pracach. W momencie zaślubin dziewczyna zdejmowała symboliczny wianek, a na głowę wkładała czepiec.

Do czasu postrzyżyn oraz zaplecin dzieci pozostawały pod opieką matki. Później następował rozdział – dziewczynki zostawały z matką, synowie – przechodzili pod opiekę ojca. Postrzyżyny chłopców miały ogromne znaczenie w budowaniu męskości. Symboliczne ścięcie włosów, którego najczęściej dokonywał ojciec, kończyło czas dziecięcych zabaw, a rozpoczynało czas nauki rzemiosła oraz sztuk walki. Do dzisiaj zwyczaj postrzyżyn praktykowany jest podczas wstępowania do zakonu oraz w obyczajach wojskowych – jako akt poddania się wyższej władzy.

Nadanie imienia

Akt nadania imienia podczas postrzyżyn lub zaplecin miał moc szczególną. Od tego czasu dziecko stawało się osobą, a imię, które mu nadawano miało wzmocnić jego cechy szczególne, atuty. Jeśli chłopiec już jako dziecko zapowiadał się na dobrego wojownika, nadawano mu imię związane z tym kunsztem, np. Mściwoj albo Wojciech. Starosłowiańskie imiona najczęściej były dwuczłonowe, człony mogły zmieniać swoją kolejność, np. Sławomir oraz Mirosława. Najczęściej oznaczały cechy, stany oraz uczucia.

Imiona słowiańskie – znaczenie

Ze względu na znaczenie, imiona słowiańskie można podzielić na 5 kategorii:

• 1. Nawołujące do walki – są to imiona zawierające człony: „bor”, „broni”, „kazi”, „woj”, np. Mściwoj, Bronisław, Kazimir.
• 2. Mające zapewnić chwałę lub sławę – czyli imiona z członami: „mir” oraz „sław”, np. Mirosław, Sławomir, Chwialisław.
• 3. Nawiązujące do kultu bogów – imiona z członami: „bog”, „bóg”, „trzeb” (ofiara), np. Bogdan, Trzebiesław, Bogurad, Bogumił.
• 4. Nawiązujące do domu, rodu, rodziny – imiona z członami: „dom”, „brat”, „wuj”, np. Siemowit („wit” – pan), Miłodziad, Sulibrat, Siestrzemił.
• 5. Oznaczające stosunek do innych ludzi, np. Radogost, Gościrad.

Nadawanie podwójnych imion

Zwyczaj nadawania podwójnych imion dzieciom wiąże z czasami wprowadzenia chrześcijaństwa. Pierwszym imieniem było imię słowiańskie, drugim – imię świętego, który miał być patronem dziecka. Dwuczłonowe imiona w czasach średniowiecza nadawano jednak tylko osobom z wyższych sfer. Osoby ubogie nosiły proste imiona jednoczłonowe, pochodzące od przedmiotów, nazw topograficznych, nazw zwierząt lub części ciała, np. „Broda”, „Łopata”, „Szydło”, „Jeż”, „Gęba” i wiele innych.

Imiona słowiańskie, oczywiście te dwuczłonowe, są piękne i tradycja ich nadawania na szczęście powraca. Duży wybór imion i znaczeń sprawia, że decydując się na nie, mamy szansę na nazwanie swojego dziecka w naprawdę wyjątkowy sposób. A kto wie, może dzięki specjalnemu znaczeniu imienia, zapewnimy mu szczęście, dobrobyt, przychylność bogów?

Słowiańskie imiona męskie

Spis imion słowiańskich jest rozległy, nie sposób więc wymienić i opisać wszystkich. Poniżej zatem wybrane, co ciekawsze przykłady, rozpisane według schematu: imiona słowiańskie – znaczenie.

• Bolesław – imię składające się z dwóch członów: „bole” – oznacza „lepiej, więcej, bardziej” oraz „sław” – „sławny”. Całe imię oznacza „pragnący większej sławy”.
• Budziwoj - imię bardzo popularne w pełnym oraz późnym średniowieczu w Polsce, oznacza „budzić wojowników”, czyli w „tego, który wzywa do walki".
• Cierpisław – imię męskie stworzone od imienia żeńskiego „Cierpisława” – oznacza osobę, która „cierpi sławę”, czy cierpliwie znosi sławę.
• Częstomir – czyli „często” + „mir”, co oznacza „pokój” lub „dobro”, prawdopodobnie oznacza osobę, która zapewnia pokój.
• Dargorad – „dargo” oznacza „drogi, bogactwo” oraz „rad” – „cieszyć się”, czyli ten, który cieszy się bogactwem.
• Domosław – „dom”, czyli „ród” + „sław”, czyli „sławiący ród” albo tego, którego ród jest sławny.
• Dziwigor – „dziwi”, czyli „patrzy z zachwytem” oraz „gor” od ogień, czyli ten, którego zachwyca ogień.
• Falimir – słowo „fali” to uproszczenie od „chwali” oraz „mir” czyli pokój, co razem daje nam „sławiący pokój”.
• Gromisław – „gromi”, czyli uderza jak grom oraz „sław” – czyli ten, „którego sława uderza jak grom” lub „którego sława jest wielka.
• Jutrowoj – „jutro” oznacza „ranek, świt, jutrzenkę” + „woj”, czyli „ten, który wojuje od rana”.
• Kazimierz – „kazi” oznacza „niszczy” + „mierz”, które pochodzi od słowa „mir”, czyli pokój. „Kazimierz” to „ten, który niszczy pokój”.
• Lasota – imię, którego zapiski pochodzą z VII wieku, oznacza osobę, która żyje w lesie.
• Uniesław – „unie” oznacza „lepszy”, czyli ten, który cieszy się lepszą sławą.
• Ubysław – „uby”, czyli „mniej” albo „bez”, czyli ten, który cieszy się mniejszą sławą.
• Wędziemir – „wędzie”, czyli „będzie” + „mir”, czyli „pokój”, czyli ten, który zaprowadzi pokój.

Męskie imiona słowiańskie zbudowane są najczęściej na kilku najbardziej popularnych członach odnoszących się do boga, sławy, rodu („dom”), walki („woj”) w różnych kombinacja i wariantach. Mogą wychwalać pozytywne cechy, akcentować atuty, jak na przykład: Bolesław czy Bożydar, ale są także imiona, które opisują przywary, jak np. Ubysław.

Słowiańskie imiona żeńskie

Żeńskie imiona słowiańskie najczęściej pochodzą od imion męskich, do których dopisana jest końcówka „a”, np. Bolesława, Kazimiera, Nawoja etc., ale istnieją także imiona żeńskie słowiańskie, które nie mają swoich męskich odpowiedników, jak np. Żywia, co oznacza „dająca życie” lub „Bożena” – imię o niejasnych konotacjach, być może „dana bogu”.